In een recente NRC-column deelt Sheila Kamerman haar ervaring met Herbergier Assendelft, waar haar tante sinds enkele maanden woont:
Mark belt. "Naast mij staat een mevrouw die zegt dat ze naar Amsterdam wil”, zegt hij. Mark ken ik niet, die mevrouw wel. Dat is mijn tante. Ze heeft aan haar jas en tas labels met haar naam, haar adres en mijn telefoonnummer. Voor als ze de weg kwijt is. Dat gebeurt een paar keer per week. Het zit zo. Sinds een aantal maanden woont mijn tante in De Herbergier in Assendelft, een woongemeenschap voor mensen met dementie. Denk even aan een verpleeghuis: lange gangen met zeil, kleine kamers met dezelfde meubels, een bed met hekje, buitendeuren met codeslot die niet open gaan. De Herbergier is dat allemaal niet. Het grote huis is omringd door weilanden. Er wonen 17 mensen zoals mijn tante. Ze hebben ruime kamers met eigen meubels. De kat van mijn tante mocht mee. Er is een huiskamer waar samen wordt gegeten, krant gelezen, tv gekeken, geknutseld en gegymnastiekt. De buitendeur zit niet op slot. De meeste bewoners wandelen in de tuin. Mijn tante loopt veel verder – en liefst alleen. Ze gaat naar de supermarkt in het dorp iets lekkers kopen voor zichzelf of de kat. Vaak loopt ze door naar Krommenie, het volgende dorp. Soms nog verder. Als ze de weg kwijt is, vraagt ze: „Kunt u mij de weg wijzen naar Amsterdam?” Huh? Zo ver? En u gaat lopen? Dan bellen ze het nummer op de label.
Wilt u haar de weg wijzen naar Assendelft, vraag ik. En zeg dat ze ‘naar huis’ loopt. In de dorpsstraat, herkent ze het wel. Weet u wel zeker dat dat goed gaat, vragen ze bezorgd. Een enkele keer wordt de voorbijganger boos. Ik vind u onverantwoordelijk, riep een man door de telefoon. Als u haar niet komt ophalen, bel ik de politie. Natuurlijk, er is een risico. Mijn wandeltante past goed op met oversteken, maar toch. Alleen: het alternatief, gesloten opname, zal haar diep ongelukkig maken. Dus nemen we als familie de verantwoordelijkheid. We zullen niet de enigen zijn: het aantal mensen met dementie zal door de vergrijzing tussen 2018 en 2040 toenemen met 94 procent, is de prognose. Als we die niet allemaal de regie over hun leven willen afnemen, zullen we hen vaker de weg moeten wijzen. De meeste mensen durven het aan na mijn verhaal. Vaak lopen ze een stukje met mijn tante op. Cees belt. Cees heeft aan een half woord genoeg, zijn moeder heeft dementie. „Ik breng haar even thuis”, zegt hij. Gezellige tante heb jij, zegt hij later telefonisch. „Als ik haar nog eens zie lopen in Krommenie, breng ik haar weer naar huis.”
Sheila Kamerman vervangt Gemma Venhuizen