Wij hebben het geluk dat wij in een prachtig gebouw zitten, met een ver teruggaand verleden! Voordat dit gebouw een Herbergier werd was een een gasfabriek die lichtgas voor de gemeente Ede produceerde. Wij hebben een tijdlijn voor u gemaakt, om zo iets meer over het gebouw te weten te komen.
Gasfabriek in aanbouw: Het is 1904. De eerste stenen van de gasfabriek worden geplaatst. Aan de Schaapsweg ontstaat een fabriek waar lichtgas wordt geproduceerd. Een handige locatie, want de toenmalige spoorlijn Ede-Nijkerk (nu het kippenlijntje) levert de kolen voor de deur. In de fabriek wordt steenkool verhit, wat lichtgas oplevert om de Edese huizen en straten te verlichten.
Zo zag de gasfabriek er uit: De gemeentearchitect H. Noordman Kzn buigt zich over het ontwerp en het uiterlijk van de fabriek. Uiteindelijk bevat het complex een stokerij voor natte en droge zuivering, twee zuiverhuizen, condens gebouw, kantoor, werkplaats, kolenloods, gashouder en dienstwoning. In de gasfabriek pronkt een boog met de tekst: Gaat niet, bestaat niet!
Het einde van de Gasfabriek: Eind jaren 50, begin jaren 60 wordt het aardgasveld in Groningen ontdekt. Nederland stapt massaal over op aardgas en de gasfabrieken worden overbodig. Ook de fabriek in Ede sluit in oktober 1959 haar deuren. Het terrein komt in beheer van de gemeente, die het een tijdlang ongebruikt laat liggen. De bodem is namelijk flink verontreinigd, dus het terrein is eigenlijk onbruikbaar.
Terrein gesaneerd: De echte eigenaar van het terrein is energiebedrijf Nuon. Deze besluit samen met gemeente Ede de bodem te saneren. De bodem wordt dus gereinigd. Het terrein wordt daarna verkocht aan een projectontwikkelaar, die in 2009 het nieuwbouwproject De Fabriek begint. Daarbij staat de intussen monumentale staat van het pand hoog in het vaandel. De gebouwen van de gasfabriek zijn nog vrijwel in oorspronkelijk (maar wel gerenoveerde) staat. De kolenloods en de gashouder zijn wel gesloopt.
De Herbergier: word werkelijkheid: In 2012 wordt de leegstaande gasfabriek omgebouwd tot Herbergier, een wooninstelling voor mensen met geheugenproblemen. Tot op de dag van vandaag heeft de oude gasfabriek nog steeds deze functie – kleinschalige woonzorginstelling voor mensen met geheugenproblemen. Uiteraard is het hier en daar wat opgeknapt, maar toch zijn de sporen van de oorspronkelijke fabriek uit 1904 nog duidelijk te zien.
